رشد سریع هوش مصنوعی و قابلیت‌های بی‌نظیر آن، همراه با تغییرات گسترده‌ای که در صنایع مختلف ایجاد کرده است، رهبران کسب و کار و عموم مردم را به این فکر واداشته که به اوج تحقیقات هوش مصنوعی و بهره‌برداری کامل از پتانسیل آن بپردازند. با این حال، درک انواع مختلف هوش مصنوعی که در حال حاضر وجود دارند، می‌تواند تصویر واضح‌تری از قابلیت‌های موجود و مسیر طولانی پیش‌رو برای تحقیقات بیشتر ارائه دهد. هوش مصنوعی به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شود که مطالعه و شناخت آن را آسان‌تر می‌کند. در این مقاله به بررسی انواع هوش مصنوعی میپردازیم.
معرفی انواع هوش مصنوعی
هوش مصنوعی به طور عمده از دو جنبه، قابلیت‌ها و کارکردها قابل معرفی است: در این بخش، ابتدا فهرستی از هر یک از این جنبه‌های متفاوت ارائه می‌دهیم و فقط به معرفی انواع هوش مصنوعی بر اساس قابلیت میپردازیم و نگاهی جزئی به انواع هوش مصنوعی بر اساس کارکرد می‌اندازیم.
انواع هوش مصنوعی بر اساس قابلیت‌ها
- هوش مصنوعی محدود (Narrow AI): این نوع هوش مصنوعی برای انجام وظایف خاص و محدود طراحی شده است. به عنوان مثال، سیستم‌های تشخیص چهره یا دستیارهای صوتی مانند سیری و الکسا در این دسته قرار می‌گیرند.
- هوش مصنوعی عمومی (General AI): این نوع هوش مصنوعی قادر به انجام هر وظیفه‌ای است که یک انسان می‌تواند انجام دهد. این نوع هوش مصنوعی هنوز در مرحله تحقیق و توسعه قرار دارد و به طور کامل محقق نشده است.
- ابَر هوش مصنوعی (Super AI): این نوع هوش مصنوعی از هوش انسانی فراتر می‌رود و قادر به انجام وظایفی است که حتی انسان‌ها نیز قادر به انجام آن‌ها نیستند. این نوع هوش مصنوعی هنوز در مرحله نظری قرار دارد و به واقعیت نپیوسته است.
انواع هوش مصنوعی بر اساس کارکرد
- ماشین‌های واکنشی (Reactive Machines): این نوع هوش مصنوعی قادر به واکنش به موقعیت‌های خاص است و نمی‌تواند از تجربیات گذشته یاد بگیرد. به عنوان مثال، سیستم‌های شطرنج‌بازی که تنها بر اساس وضعیت فعلی صفحه تصمیم‌گیری می‌کنند.
- نظریه محدود شده (Limited Theory): این نوع هوش مصنوعی قادر به یادگیری از تجربیات گذشته است و پیش‌بینی‌هایش را بر اساس داده‌های قبلی انجام دهد. بسیاری از سیستم‌های یادگیری ماشینی در این دسته قرار می‌گیرند.
- نظریه ذهن (Theory of Mind): این نوع هوش مصنوعی قادر به درک احساسات و افکار دیگران است. هوش برین این نوع هوش مصنوعی را توسعه داده است.
معرفی هوش مصنوعی محدود (Narrow AI)
هوش مصنوعی محدود، که به آن «هوش مصنوعی ضعیف» (Weak AI) نیز گفته می‌شود، تنها بر یک کارکرد خاص متمرکز است و نمی‌تواند فراتر از آن فعالیت کند. این نوع هوش مصنوعی بر یک زیرمجموعه خاص از کارکردهای شناختی تمرکز دارد و به همین دلیل در انجام وظایف مشخص بسیار کارآمد است. با توسعه یادگیری ماشین و یادگیری عمیق، کاربردهای هوش مصنوعی محدود در زندگی روزمره ما به طور چشمگیری افزایش یافته است.
به عنوان مثال، دستیار صوتی هوشمند Siri اپل نمونه‌ای از هوش مصنوعی محدود است که با مجموعه‌ای از کارکردهای از پیش‌تعریف‌شده عمل می‌کند. Siri تنها می‌تواند وظایفی را انجام دهد که برای آن برنامه‌ریزی شده است و فعالیت‌های خارج از این محدوده ممکن است باعث اختلال در عملکرد آن شود.
ویژگی‌های هوش مصنوعی محدود (Narrow AI)
هوش مصنوعی محدود، با وجود نامش، به‌هیچ‌وجه «ضعیف» نیست. این نوع هوش مصنوعی برای انجام وظایف خاص طراحی شده است و قادر به درک یا یادگیری چیزی فراتر از برنامه‌نویسی خود نیست. در اینجا برخی از ویژگی‌های تعریف‌کننده هوش مصنوعی محدود آورده شده است:
1. تمرکز بر وظایف خاص
هوش مصنوعی محدود برای انجام یک کار خاص مانند تشخیص صدا، تشخیص تصویر یا ترجمه زبان، طراحی شده است. به عنوان مثال، یک هوش مصنوعی که آهنگ‌هایی را بر اساس عادت‌های گوش دادن شما توصیه می‌کند یا یک هوش مصنوعی که می‌تواند شطرنج را در سطح بالایی بازی کند، نوعی از هوش مصنوعی محدود است.
2. درک محدود
برخلاف هوش مصنوعی قوی، هوش مصنوعی محدود از هوش یا درک کلی برخوردار نیست. این نوع هوش مصنوعی مفهوم یا زمینه اساسی را فراتر از وظیفه خاص خود درک نمی‌کند. به عنوان مثال، یک ربات چت می‌تواند به سؤالات بر اساس پاسخ‌های از پیش برنامه‌ریزی‌شده پاسخ دهد، اما واقعاً مکالمه واقعی را درک نمی‌کند.
3. استفاده از یادگیری ماشینی
بسیاری از سیستم‌های هوش مصنوعی محدود از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای بهبود عملکرد خود در طول زمان استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها می‌توانند از داده‌ها یا تجربیات قبلی، اما در محدوده وظایف خاص خود، بیاموزند.
4. وابستگی به ورودی انسانی
هوش مصنوعی محدود به ورودی و برنامه‌نویسی انسان برای عملکرد خود بستگی دارد. این نوع هوش مصنوعی قابلیت خود هدایت یا عملکرد خارج از پارامترهای از پیش تعریف شده خود را ندارد.
معرفی هوش مصنوعی عمومی (General AI)
هوش مصنوعی عمومی، که به(General AI) نیز معروف است، یکی دیگر از انواع هوش مصنوعی به شمار می‌آید که قادر است هر کارکرد هوشمندانه انسانی را درک کرده و یاد بگیرد. این نوع هوش مصنوعی به ماشین‌ها این امکان را می‌دهد تا مهارت‌ها و دانش خود را در زمینه‌های مختلف به کار گیرند. تا به امروز، پژوهشگران موفق به دستیابی به هوش مصنوعی عمومی نشده‌اند. برای رسیدن به این هدف و هوشمندسازی کامل ماشین‌ها، نیاز به برنامه‌نویسی مجموعه کاملی از توانایی‌های شناختی دارند. به عنوان مثال، شرکت مایکروسافت برای توسعه هوش مصنوعی عمومی، مبلغ یک میلیارد دلار در موسسه OpenAI سرمایه‌گذاری کرده است.
ویژگی‌های هوش مصنوعی عمومی
- کاربرد گسترده: برخلاف هوش مصنوعی محدود که برای کارهای خاص طراحی شده است، هوش مصنوعی عمومی را می‌توان برای هر کاری اعمال کرد. می‌تواند دانش را از حوزه‌های مختلف درک کند، بیاموزد، تطبیق دهد و اجرا کند.
- درک و یادگیری: هوش مصنوعی عمومی فقط در مورد انجام وظایف نیست. این مسئله در مورد درک و یادگیری نیز صادق است. هوش مصنوعی عمومی می‌تواند مانند یک انسان مسائل را درک کند، قضاوت کرده و از تجربه خود بیاموزد.
- استقلال: هوش مصنوعی عمومی می‌تواند بدون دخالت انسان به‌طور مستقل عمل کند. این بدان معنی است که می‌تواند خود را بهبود بخشد، وظایف جدید را یاد گرفته و بر اساس درک و یادگیری خود تصمیم بگیرد.
- برابر با هوش انسانی: ویژگی کلیدی تعریف کننده هوش مصنوعی عمومی این است که باید به اندازه یک انسان در طیف وسیعی از وظایف توانمند باشد. این هوش مصنوعی باید بتواند هر وظیفه فکری را که انسان می‌تواند انجام دهد را به صورت مستقل تقلید کند.
معرفی ابر هوش مصنوعی (Super AI)
ابر هوش مصنوعی (Super AI) یکی از انواع هوش مصنوعی است که فراتر از هوش انسانی عمل می‌کند و می‌تواند هر کاری را بهتر از انسان انجام دهد. این نوع هوش مصنوعی نه تنها قادر به شبیه‌سازی و درک احساسات انسانی است، بلکه می‌تواند عواطف، نیازها، باورها و آرزوهای انسانی را نیز برانگیزد. در حال حاضر، دستیابی به ابر هوش مصنوعی در حد یک فرضیه است.
ویژگی‌های هوش مصنوعی هوشمند
- برتر از هوش انسانی: هوش مصنوعی فوق هوشمند در هر زمینه‌ای، از جمله خلاقیت علمی و مهارت‌های اجتماعی، بسیار فراتر از هوش انسانی عمل می‌کند.
- توانایی حل مسئله: این نوع هوش مصنوعی می‌تواند مشکلات پیچیده‌ای را که انسان به دلیل محدودیت‌های شناختی قادر به حل آن‌ها نیست، پاسخ دهد. این شامل درمان بیماری‌ها، حل مسائل زیست محیطی، مسائل ریاضی و غیره می‌شود.
- خودمختاری: این نوع هوش مصنوعی مستقل از انسان عمل می‌کند، تصمیمات خود را می‌گیرد و اهداف خود را تعیین می‌کند. هوش مصنوعی فوق هوشمند قابلیت خود هدایت شدن و عمل خارج از پارامترهای از پیش تعریف شده را دارد.
- تأثیر بر جامعه: در صورت تحقق، هوش مصنوعی فوق هوشمند تأثیرات عمیقی بر جامعه خواهد داشت. این نوع هوش مصنوعی می‌تواند پیشرفت‌های قابل‌توجهی را به همراه داشته باشد و مشکلات پیچیده را حل کند، اما در صورت عدم مدیریت صحیح می‌تواند خطراتی را نیز به همراه داشته باشد.
کلام آخر
رشد سریع هوش مصنوعی و قابلیت‌های چشمگیر آن، تغییرات گسترده‌ای را در صنایع مختلف ایجاد کرده و توجه رهبران کسب‌وکار و عموم مردم را به خود جلب کرده است. درک انواع مختلف هوش مصنوعی که در حال حاضر وجود دارند، می‌تواند دید بهتری نسبت به قابلیت‌های موجود و مسیر طولانی پیش رو برای تحقیقات بیشتر ارائه دهد. هوش مصنوعی را می‌توان بر اساس قابلیت‌ها و کارکردها دسته‌بندی کرد که مطالعه و درک آن را آسان‌تر می‌کند.
نظر شما
متن پیام :
